Trưa nay, sau khi họp với khách hàng, trên đường về tôi ghé quán Bánh canh bột cắt làm một tô. Lâu rồi chưa ăn món này.
Menu trên tường ghi rõ Bánh canh cá lóc, chả cá, trứng cút, giò heo, thập cẩm. Tôi kéo ghế ngồi, cũng chưa biết ăn gì. Cô bé chủ quán cũng không hỏi, cứ thoăn thoắt chuẩn bị. Lòng nghĩ chắc khách không nói gì, quán không hỏi gì thì quán mặc định tô thập cẩm đủ thứ đây. Ok chơi luôn, ham ăn mà. 15 giây sau chợt nghĩ hôm bữa test máu ở Pasteur, Triglicerid hơi cao, đang muốn giảm ăn thịt mỡ mà.
“Em ơi, cho anh giò nạc nha” Cô bé nhoẻn miệng làm như cười, không trả lời. Hiểu ý òi.
Kết quả là một tô tú ụ chỉ có bánh canh và 2 cục giò nạc, không cá, không chả, không trứng cút. Ủa, mình “nghĩ” thập cẩm giò nạc mà. Thôi rồi “lỗi truyền thông”. Ăn luôn, khỏi đổi tới đổi lui lôi thôi.
Rõ ràng là tôi gọi món không rõ dẫn đến món ăn đem ra không như ý. Muốn trách cô chủ quán cũng được – sao tui vô quán không đến hỏi tui ăn gì; mà tự trách mình cũng không sai – muốn ăn gì phải nói rõ ra chứ, ai biểu tự minh nghĩ rồi cho là im im tức là tô thập cẩm, rồi tự nghĩ thập cẩm tức có giò mỡ hoặc nạc thì nói thêm giò nạc là ok người ta hiểu ý rồi.
Khi làm nghề dịch vụ nói chung cũng vậy, độ chênh truyền thông lắm lúc gây ra nhiều hậu quả cười ra nước mắt. Tỷ dụ như nghề thiết kế đi, nếu quy mô lớn, thời gian lâu tính bằng tháng, hay năm, hay vài năm thì do hậu quả rất lớn nếu sai lệch, người ta có quy trình rõ ràng, giằng qua chéo lại giữa các bộ phận, nếu có hiểu lầm thì cũng sẽ chỉnh sửa được. Với những dự án quy mô nhỏ và đơn giản, cần nhanh gọn, tiền công kém (và ngày càng kém hơn do cạnh tranh vớ vẫn) nên người cung cấp dịch vụ thiết kế có xu hướng cắt ngắn qui trình cho lẹ. Như nhà ở hay nội thất văn phòng thì khách hàng nung nấu ý tưởng của mình lâu ngày cứ tưởng nói vài câu là KTS hiểu và làm đúng ý, dẫn đến tình trạng bà nói gà, ông hiểu vịt, sản phẩm làm ra không đúng ý. KTS tốn công vẽ mà chủ nhà không thích, không dùng được. Phải gọi đúng món, mô tả cho kỹ, đề ra yêu cầu, nói chữ là design brief đó, cho chính xác, cái nào nên bó thì phải bó cứng, sống chết gì phải có cho tui và cái gì nên thả ra cho KTS mặc sức họ tung tẩy, họ càng tung tẩy hứng thú thì nhà mình càng đẹp. Cái giống gì cũng bó tay bó chân thì càng bó thì họ làm càng xấu, nhiều khi họ làm xong không dám nhận mình đã làm là vậy, nhiều khi đi qua cái nhà mình từng thiết kế thì đi như chạy, không dám ngó. Nhưng coi chừng thả họ quá họ vẽ ra cái nhà của họ chứ không phải nhà của bạn.
CỬA HÀNG TỔNG HỢP HAY CHUYÊN DOANH. HÀNG READY MADE HAY CUSTOMISE
Ngay cả khi có Design brief để làm rõ mong muốn của khách rồi, vẫn có chuyện để nói. Trở lại cái quán bánh canh ở trên, khi vô quán tôi biết chắc là chỉ có bán bánh canh với các option là cá lóc, chả cá, giò. Vô quán bánh canh mà kêu dĩa cơm tấm là ăn lườm ngay. So với khi vô Nhà hàng bán bánh canh, phở, mì, hủ tiếu Nam vang, Cơm tấm…anh muốn ăn gì cũng có thì thấy làm dịch vụ cũng vậy, bạn chọn đi, muốn bán nhiều món hay bán độc nhất một món, cái nào cũng có giá trị và cái bản lãnh riêng của chủ quán. Với nhiều năm làm dịch vụ, gặp nhiều loại khách hàng, tôi thấy bán một món dễ hơn, thậm chí định hình đóng gói sẳn luôn, không cho khách chọn lựa gì hết, còn dễ thở hơn nữa. Giống như Coca Cola design khẩu vị chuẩn sản xuất hàng loạt và bán từng lon nước, ưng thì mua, không ưng thì thôi. Không có như vô quán kêu ly nước nhiều đá, ít đá, nhiều đường, ít đường, customised theo ý khách. Nói vậy chứ tôi biết, cái gì cũng có cái khó của nó. Điều khó chịu là khách hàng không biết cứ đem ra so sánh lon Coca Cola ready made với ly đá chanh đo ni đóng giày khẩu vị từng khách. Vậy cho nên nếu không có nhu cầu gì đặc thù, muốn tiết kiệm thì cứ hàng ready made mà thẳng tiến nhé, cho nó rẻ. Còn chơi hàng đặt, đo ni đóng giày thì cũng phải biết cách chơi cho đáng đồng tiền.
DỊCH VỤ CAO CẤP LÀ SAO ?
Quay lại quán bánh canh lần nữa. Nếu tôi đang ở quán ăn 5 sao thì tôi có thể sẽ tỏ vẽ thất vọng bla … bla… này nọ vài câu, có thể quản lý nhà hàng sẽ đến hỏi han và đổi cho tôi tô bánh canh khác ngon lành đúng như ý, kèm theo lời xin lỗi khách sáo 5 sao. Nhưng ở đây là quán cóc lề đường, tôi làm dịch vụ nhiều năm nên hiểu chuyện, khổ cái là nhiều người không hiểu thế. Họ không dám đổi tô bánh canh khác khi ở nhà hàng 5 sao và nhiều khi cự cãi um xùm với cô bé quán bánh canh. Họ không nhớ là tô bánh canh lề đường chỉ có 38 ngàn thôi còn tô bánh canh 5 sao nhiều khi 380 ngàn. Nghề design&build của tôi cũng vậy, trước đây quen thói làm cho Tây, hàng và dịch vụ rất cao cấp giá tính gấp 3 lần giá giá thầu phụ, nếu mọi chuyện êm xuôi, dạ thưa khách hàng khí thế thì có khi lời 300% là chuyện bình thường, cái giá phải trả là đôi khi khách chướng vô cùng, ví dụ như chọn màu sơn tường rồi, sơn mẫu thực tế 1 miếng nhỏ rồi, ok hết, đến khi sơn cả mảng tường lớn thì hiệu ứng ghê quá (do chọn màu dữ dằn quá). Khách chặc lưỡi tỏ vẽ không thích, thế là phá màu đó, sơn lại màu khác, mà làm tới làm lui 3 lần như vậy mặt không biến sắc, vẫn không phát sinh, vẫn cười tươi như hoa. Huề vốn cùng lắm lỗ công thôi mà. Còn dạo 15 năm nay, cạnh tranh ghê quá, liều làm, lấy giá sát giá thầu phụ, gần như lấy công làm lời, miệng thì nói cao cấp, gặp khách chướng bắt sơn đi sơn lại kiểu kể trên thì phát sinh ngay và luôn. Tiền nào của đó là vậy.
Tản mạn vài dòng nhân …ăn tô bánh canh.
Lam Hung Nguyen 